Bliżej i Dalej...: 2017

sobota, 4 marca 2017

Berlin - Prenzlauer Berg

Berlin

Prenzlauer Berg

Kolejny raz wybrałem się na weekend do Berlina. Tym razem na pokładzie "Polskiegobusa". Ze względu na jeszcze dość zimowa aurę nie nastawiałem się bardzo na duże zwiedzanie, bo przy poprzednich wizytach "zaliczyłem”, co ważniejsze miejsca w stolicy Niemiec. Tym razem swoją uwagę poświęciłem jednej z berlińskich dzielnic - Prenzlauer Berg-owi w okręgu administracyjnym Pankow. To taka hipsterska, dość awangardowa dzielnica na wschodzie Berlina z dość tanimi mieszkaniami na wynajem. W przeszłości dzielnicę zamieszkiwało dużo robotników z pobliskich fabryk i zakładów. Dla wielu dzielnica jest miejscem dość snobistycznym jak dla warszawiaków Saska Kępa. Mnóstwo tutaj knajp, kawiarni i ekomarketów a przy okazji wszystko urządzone nie raz bardzo awangardowo. Mieszkają tutaj ludzie wykonujący "wolne zawody" i osoby mogące pozwolić sobie na niespieszny tryb życia. Przy czym dzielnica nazywana jest też "Wzgórzem Ciążowym”, bo jest zamieszkiwana przez rodziny z dziećmi a na ulicach spotykamy wiele kobiet z wózkami. Przeciwwagą dla Prenzlauer Bergu jest Charlottenburg (inna dzielnica Berlina), która zamieszkiwana jest głównie przez osoby starsze.

Nocleg na cały pobyt udało mi się znaleźć, korzystając tradycyjnie z portalu couchsurfing.com na Prenzlauerberg-u w bliskiej odległość od stacji S-bahn-u i U-bahn-u "Schönhauser Allee", dzięki czemu miałem bardzo dobry punkt wypadowy do centrum. Jeśli dużo zamierzamy jeździć po mieście warto zaopatrzyć się w tak zwany "bilet dobowy", który obowiązuje w dniu skasowania do godziny 3 nad ranem (trochę dziwne, ale cóż) i w strefie A-B, kosztuje 7 euro. W automatach lepiej mieć bilon lub użyć banknotów (do 20 euro). Z płatnościami kartami może być problem niektórych kart nie przyjmują lub odczytują, jako karty kredytowe, którymi o dziwo nie da się zapłacić w berlińskich automatach. W biletomatach możemy wybrać język polski. W czasie pobytu zdarzyła mi się kontrola biletów, więc lepiej zaopatrzyć się w bilety, bo jeśli się nie mylę jazda na gapę kosztuje tutaj 40 euro.

Tuż obok mojego mieszkania znajdował się ewangelicki Kościół Getsemani (Gethsemanekirche) przy Stargarder Strasse 77, który powstał w latach 1891-1893 według projektu niemieckiego architekta Augusta Orth-a.

Następnie w pobliżu stacji metra U2 Eberswalder Straße natniemy się na sporej wielkości kompleks budynków przemysłowych z końca XIX wieku, które obecnie noszą nazwę "Browaru Kultury" (Berliner Kulturbrauerei) i mieszczą się przy Schönhauser Allee 36. W budynkach po dawnym browarze znajdują się restauracje, bary, sklepy, kino, muzeum, teatr oraz market niemieckiej sieci "REWE".

Idąc dalej w kierunku Placu Aleksandra (Alexanderplatz) po prawej stron ujrzymy ciekawy ewangelicki Kościół Błogosławieństwa (Segenskirche), nazywany też Klasztorem Miejskim (Stadtkloster Segen). Wybudowany w 1908 roku przez architektów Augusta Dinklage, Ernsta Paulusa i Olafa Lilloe w stylizowany na budowlę w stylu północnoeuropejskiego gotyku ceglanego z 75-cio metrową wieżą oraz małym dziedzińcem.

Dalej po lewej stronie na dość wysokim murem znajduje się stary żydowski kirkut (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee). Wejście możliwe jest w określonych godzinach przez bramę główną. Używany od 1827 roku do 1880 roku przez lokalną społeczność żydowską. Ze względu na ograniczony obszar cmentarz został już zamknięty w 1880 roku a pochówki przeniesiono na nowo otwarty cmentarz w Weissensee. Kilka pochówków na tym obszarze odbyło się jeszcze w 1970 roku. Cmentarz ulegał zniszczeniu w czasie II Wojny Światowej jak i również później w czasie "narodowego socjalizmu" a także padał ofiarą aktów wandalizmu. W latach 90-tych teren został uprzątnięty a w 2005 roku wybudowano na fundamentach dawnej sali pogrzebowej lapidarium, w którym umieszczono ponad 60 macew z cmentarza z XIX i początku XX wieku oraz przedmioty związane z kulturą pogrzebową. Na cmentarzu pochowano wielu znanych postaci między innymi: Maxa Liebermanna (malarza, grafika, przedstawiciela realizmu, impresjonizmu i współzałożyciela berlińskiej secesji), Giacomo Meyerbeer (kompozytora operowego, twórcy "Grand Opéra" i wolnomularza), Wilhelma Beera (bankiera i astronoma amatora), Moritza Borchardta (chirurga, profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Humboldtów, prekursora neurochirurgi), Abrahama Geigera (rabina i współtwórcy judaizmu reformowanego), Ernsta Remaka (lekarza neurologa i neuropatologa), Roberta Remaka (lekarza, twórca współczesnej embriologii), Maxa Rothmanna (lekarza, fizjologa, neurologa, neuroanatoma i jako pierwszy opisał rzadkie schorzenie współcześnie nazywane od jego nazwiska "zespołem Rothmanna-Makaia"), Ludwiga Traube (lekarza i współtwórcy patologii doświadczalnej) i wielu innych znaczących postaci w owym czasie.

Dalej idziemy w kierunku stacji metra "Senefelderplatz" i za Hotelem "MEININGER Hotel Berlin Alexanderplatz" skręcamy w ulicę Kollwitzstraße, którą dochodzimy do ulicy Knaackstraße i znajdującego się tutaj małego parku z dawną Wieżą Ciśnień (Wasserturm) przy Knaackstraße 23. To najstarsza wieża ciśnień, którą została ukończona w 1877 roku i funkcjonowała do roku 1952. Po przejęciu władzy przez Nazistów od 1933 na tym obszarze działa tak zwany "dziki obóz koncentracyjny" („wildes Konzentrationslager“). Obiekty takie tworzone były samorzutnie przez lokalnych dowódców SA i SS i służyły do bezprawnego osadzenia osób uważanych za „wrogów państwa”, marksistów bądź komunistów.

Tuż obok Wieży Ciśnień mieści się żydowska synagoga (Synagoge Rykestraße) przy ulicy Rykestraße 53. Synagoga została zbudowana w latach 1903-1904 według projektu architekta Johanna Hoenigera w stylu neoromańskim. Ostatnie modlitwy w tym miejscu odbyły się w 1940 roku. Po wojnie ponownie poświęcona w 1953 roku. Po kapitalnym remoncie ponownie otwarta w 2007 roku. Obecnie jest to największy żydowski dom modlitwy w Niemczech.

Tutaj też znajduje się Muzeum Dzielnicy Pankow (Prenzlauer Allee 227-228). Idąc do końca ulicą Knaackstraße i dochodzimy do skrzyżowania z główną ulicą Prenzlauer Allee. Na rogu Prenzlauer Alle i Immanuelkirchstraße stoi ewangelicki Kościół Emanuela (Immanuelkirche) z 1893 roku w stylu neoromańskim.

W pobliżu Kościoła Emanuela znajdziemy przystanek tramwajowy "M2" (Knaackstr.) w kierunku "S+U Alexanderplatz" (końcowy przystanek tramwaju "M2") i znajdziemy się na słynnym zakupowym placu Wschodniego Berlina, na którym znajdziemy sklepy takie jak: "DM", "CCC", "Primark" i wiele innych.

Na całym Prenzlauer Bergu znajdziemy mnóstwo stosunkowo tanich knajpek i restauracji, gdzie możemy zjeść za poniżej 5 euro. Jednym z takich miejsc, w których jadłem i jest godne polecenia jest właśnie wietnamska restauracja "Bep Viet" przy Kollwitzstraße 56, która otwarta jest codziennie od 12:00 do 23:30 (12:00 do 18:00 menu obiadowe w cenach do 5 euro). Menu obiadowe wypisane jest w języku angielskim i niemieckim na czarnych "potykaczach" przed lokalem.

Przydatne strony internetowe: http://www.jg-berlin.org/en.html http://www.businesslocationcenter.de/pl/ http://www.berlin.de http://www.bvg.de/en/

Dawny Browar (Kulturbrauerei)

Schönhauser Allee i Linia Metra U2 (Schönhauser Allee und U-Bahn Linie 2)

Ewangelicki Kościół Getsemani (Gethsemanekirche)

Ewangelicki Kościół Emmanuela (Immanuelkirche)

Synagoga Rykestrasse (Synagoge Rykestraße)

Wieża Ciśnień (Wasserturm)

Zabytkowy Citroën (Citroën)

Cmentarz Żydowski (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee)

Lapidarium (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee)

Specjalny Stół Do Obmywania Zmarłego (Tahary) (Cmentarz Żydowski (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee)

Lapidarium (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee)

Macewa w Lapidarium (Lapidarium (Jüdischer Friedhof Schönhauser Allee)

Ewangelicki Kościół Błogosławieństwa (Segenskirche)

czwartek, 5 stycznia 2017

Lwów - Semper Fidelis

Lwów

Semper Fidelis

Kolejny na moim blogu post o Lwowie. O tym mieście można pisać niemal w nieskończoność. Tym razem do miasta wybrałem się na sierpniowy długi weekend. Od razu napiszę, że jeśli chcesz na spokojnie pozwiedzać, posiedzieć w barze czy restauracji najlepiej omijać długie weekendy i święta, bo w tym czasie zjeżdżą się do miasta masa turystów głównie z Polski.

Tym razem zacznę od wspomnienia o znajdującej się na Prospekcie Szewczenki pod numerem 27 słynnej "Kawiarni Szkockiej", którą powstała w czasach przedwojennych przy byłym Placu Akademickim. W latach swojej świetności odwiedzali ją lwowscy profesorowie, intelektualiści, elita miasta, studenci z pobliskiego uniwersytetu. Kawiarnia była miejscem codziennych spotkań lwowskich matematyków i tworzenia ich teorii. Najsłynniejszym lwowskim bywalcem, profesorem lwowskiej uczelni i matematykiem był Stefan Banach (pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim) i współtwórca tak zwanej "Księgi Szkockiej" oraz twórca działu matematyki zwanego analizą funkcjonalną. "Szkocka" w nowej wersji została reaktywowana w 2015 roku w tym samym miejscu, gdzie istniała ona pierwotnie. Budynek, w którym się znajduje został zbudowany w latach 1908-1909 wg projektu Zbigniewa Brochwicz-Lewińskiego a latach 1909-1939 mieściła się "Szkocka".

W pobliżu "Kawiarni Szkockiej" stoi pomnik Mychaiła Hruszewskiego, który był ukraińskim historykiem, politykiem, profesorem, patriotom i prezydentem efemerycznej republiki ukraińskiej z lat 1917-18, miał antypolskie poglądy, pod koniec życia poparł bolszewików. Jego podobizna znajduje się na awersie 50-ciu hrywien. Kilka kroków od pomnika mieści się wysokiego standardu restauracja "Hrushevskyy Cinema Jazz" (prosp. Szewczenki 28).

Z Placu Soborna (pl. Bernardyńskiego) wchodzimy w ulicę Piekarską, którą dojedziemy do Cmentarza Łyczakowskiego i Orląt Lwowskich. Przy okazji na ulicy Piekarskiej znajduje się kilka ciekawych obiektów architektonicznych.

Pierwszy to dawny Pałac Siemieńskich-Lewickich (Палац Сєменських-Левицьких) (ul. Piekarska 19) (вул. Пекарська 19) zbudowany został przed 1849 rokiem. Ambasador Stanów Galicyjskich, hrabia Konstanty Siemieński, dziedzic majątku Magierów, zamówił projekt pałacu u architekta Fryderyka Baumana. Syn hrabiego, Wilhelm Stanisław Siemieński, 1827-1901) przebudował pałac w latach 1873-1877. Projekt wykonał architekt Adolf Wagner. Jan Lewiński i Jan Tomasz Kudelski w latach 1891-1894 dokonali kolejnej przebudowy pałacu, której zewnętrzne efekty zachowały się do dziś. Wystrojem wnętrz pałacu zajmował się rzeźbiarz Piotr Witalis Harasimowicz. W latach 30. XX wieku przeniesiona została tam z Domu Ludowego filia ukraińskiego Gimnazjum Akademickiego. W czasach powojennych znajdowała się tu szkoła średnia nr 36, z czasem w kompleksie pałacowym umieszczona została specjalistyczna szkoła wraz z internatem.

Drugi to dawny Pałac Turkułłów-Comello (Палац Туркулів-Комелло) (ul. Piekarska 50A) (вул. Пекарська 50A) zbudowany w stylu gotyku weneckiego w 1840 roku (według innej wersji zbudowany w 1844 roku) pałac zmienił wielu właścicieli, był posiadłością hrabiów Comello, Turkułłów, Dzieduszyckich; Majerów, Poletyłów. W 1932 roku w pałacu otworzył kancelarię prawniczą adwokat Eugeniusz Batycki. Obecnie jest częścią Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu Medycyny Weterynaryjnej i Biotechnologii im. Stepana Gzhytskoho.

Następnie zwróćmy uwagę na dwa kościoły. Kościół Narodzenia Jana Chrzciciela (Церква Різдва Предтечі Івана Хрестителя) (ul. Piekarska 52) (вул. Пекарська 52). Wybudowany w latach 1830-90 w eklektycznym stylu i drugi to były Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa i Klasztor Zmartwychwstańców przy ulicy Piekarskiej 59 (вул. Пекарська 59) a obecnie jest to Kościół Chrystusa Zbawiciela Wiary Ewangelickiej (Храм Христа Спасителя Християн Віри Євангельської). Kościół wybudowany w 1887 roku (według innych źródeł w 1889 roku) według projektu architekta Albina Zagórskiego.

Warto wejść też do budynku Lwowskiej Politechniki przy ulicy Stefana Bandery 12 (вул. Степана Бандери 12). Gmach główny uczelni zdobią alegorie Inżynierii, Mechaniki i Architektury. Wejść do środka nie stanowiło problemu, nikt Nas nie zatrzymywał, mimo, że robiliśmy zdjęcia i chodziliśmy po korytarzach. Budynek w latach panowania odwiedził cesarz Franciszek Józef I. Wśród słynnych absolwentów można wymienić: Stefana Banacha, Jan Sas-Zubrzycki i Eugeniusz Kwiatkowski. Na tej samej ulicy pond numerem 8 w dawnym Kościele Świętej Marii Magdaleny mieści się Lwowski Dom Muzyki Organowej i Kameralnej (Львівський Будинок Органної і Камерної Музики). Obiekt to barokowa świątynia powstała według projektu Wojciecha Kielara i Jana Godnego.

Z wejściem do drugiej lwowskiej uczelni, jaką jest Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki (Львівський Національний Університет ім. Івана Франка) również nie ma problemów. Budynek znajduje się przy ulicy Uniwersyteckiej 1 (вул. Університетська 1). Założony przez polskiego króla Jana Kazimierza w 1661 roku, jako Akademia Lwowska a w okresie międzywojennym 1919-1939 Uniwersytet Jana Kazimierza. Obecnie gmach główny zajmuje się w byłym gmachu Sejmu Krajowego Galicji. Absolwentami tej uczelni wyższej byli między innymi: Kornel Makuszyński, Stanisław Tołpa i wielu innych.

Warto zwrócić uwagę na siedzibę byłego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, który od założenia do 1945 roku mieścił się w budynkach byłego Kościół Świętej Agnieszki i Klasztoru Karmelitanek Trzewiczkowych zakład położony przy ulicy Stefanyka 2 (ukr. вул. Стефаника 2). Obecnie w tych samych budynkach mieści się Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (Львівська Національна Наукова Бібліотека України ім. Василя Стефаника).

Na wzgórzu powyżej byłego klasztoru znajduje się Kalecza Góra a na niej jedna z baszt Cytadeli Lwowskiej (Львівська Цитадель), którą od kilku lat mieści luksusowy pięciogwiazdkowy obiekt hotelowy "Citadel Inn Hotel & Resort" waz z luksusową restauracją "Armata". Cały kompleks obronny została wybudowany przez Austriaków w czasie zaboru austriackiego. Teren, na którym jest położone są obiekty obronne, stanowi wzniesienie o trzech wierzchołkach (góry: Kalecza, Pełczyńska i Szembeka). Na teren hotelowy możemy bez problemu wejść. Tutaj znajduje się oznaczony punkt widokowy, z którego rozciąga się panorama na Stare Miasto.

Na koniec wyjaśnienie łacińskiej dewizy: "Sempre Fidelis”, co możemy przetłumaczyć na język polski, jako "Zawsze Wierny" w tym przypadku często spotkamy taką sentencję "Leopolis - Sempre Fidelis" - "Lwów - Zawsze Wierny".

Przydatne strony internetowe: http://lviv.travel/pl/ http://www.touristinfo.lviv.ua/en/ http://www.eway.in.ua/en/cities/lviv http://lokal.lviv.ua/ https://www.inyourpocket.com/lviv

Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej (Львівський Національний Академічний Театр Опери та Балету ім. Соломії Крушельницької)

Kawiarnia "Szkocka" (Шкотська Кав'ярня) (Obecnie Hotel "Atlas Deluxe")

Pałac Turkułłów-Comello (Палац Туркулів-Комелло)

Pałac Siemieńskich-Lewickich (Палац Сєменських-Левицьких)

Pałac Potockich (Палац Потоцьких)

Cytadela Lwowska (Львівська Цитадель)

"Citadel Inn Hotel & Resort" (Готель Цитадель Інн)

Pomnik Mychajła Hruszewskiego (Памятник Михаилу Грушевскому)

Pomnik Tarasa Szewczenki (Пам'ятник Тарасові Шевченку)

Nagrobek Polskiego Pisarza i Publicysty Walerego Łozińskiego na Cmentarzu Łyczakowskim (Личаківський Цвинтар)

Pomnik Nagrobny Wasyla Iwanickiego na Cmentarzu Łyczakowskim (Надгробна Плита Василя Іваницького на Личаківському Цвинтарі)

Nagrobek Stanisława Kępińskiego na Cmentarzu Łyczakowskim (Личаківський Цвинтар)

Grobowiec Rodziny Schexów na Cmentarzu Łyczakowskim (Личаківський Цвинтар)

Grobowiec Rodziny Małachowskich na Cmentarzu Łyczakowskim (Личаківський Цвинтар)

Grobowiec Gabrieli Zapolskiej na Cmentarzu Łyczakowskim (Личаківський Цвинтар)

Pomnik Markijana Szaszkewycza (Памятник Маркіяну Шашкевичу)

Pomnik Twórcy Muzyki do Hymnu Narodowego Ukrainy Mychajła Werbyckiego (Пам'ятник Михайлу Вербицькому)

Kościół Narodzenia Jana Chrzciciela (Церква Різдва Предтечі Івана Хрестителя)

Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa i Klasztor Zmartwychwstańców (Obecnie Zbór Baptystów) (Храм Христа Спасителя Християн Віри Євангельської)

Cerkiew Świętego Jerzego (Свято-Георгіївська Церква)

Muzeum-Dzwonnica "Rusałka Dniestrowa" (Музей "Русалка Дністровая")

Kościół Świętej Marii Magdaleny (Костел Святої Марії Магдалини) (Obecnie Lwowski Dom Muzyki Organowej i Kameralnej (Львівський Будинок Органної і Камерної Музики)