Bliżej i Dalej...: Będzin - Królewski Zamek Będziński

wtorek, 24 marca 2015

Będzin - Królewski Zamek Będziński

Będzin

Królewski Zamek Będziński

Do Będzina trafiliśmy przez przypadek przy okazji spędzanego weekendu w Katowicach. Kiedyś nadarzyła się okazja zakupu dwóch noclegów w czterogwiazdkowym Hotelu Diament w Katowicach w iście szalonej cenie po 3,15 funta brytyjskiego za noc. Będąc już kiedyś w grudniu w Katowicach w Hotelu Ibis Budget tym razem nie nastawialiśmy się na zwiedzanie stolicy Śląska. Przy w miarę ładnej pogodzie w sobotę z Dworca Głównego w Katowicach pociągiem Kolei Śląskich pojechaliśmy do Będzina. Wysiedliśmy na przystanku Będzin Miasto. Przystanek kolejowy znajduje się tuż obok centrum miasta (Plac Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej). Naszym celem w Będzinie był Królewski Zamek Będziński.

Przy ulicy Modrzejowskiej i Zawale mijamy odrestaurowane fragmenty średniowiecznych murów miejskich. Dochodzimy do ruchliwej alei Hugona Kołłątaja i na wzgórzu najpierw widzimy Kościół Trójcy Świętej a dalej na lewo widoczny jest już Zamek Będziński. Warto pójść na znajdującą się na prawo do kościoła starą część Cmentarza Parafialnego, na którym znajdziemy kilka imponujących, starych nagrobków. Na cmentarzu warty uwagi jest też Kościół Cmentarny pod wezwaniem Świętego Tomasza Kantauryjskiego. Teraz wracamy pod Zamek Będziński.

Zamek Będziński wybudowany przez Kazimierza Wielkiego na szlaku Orlich Gniazd na Wzgórzu Zamkowym nad Czarną Przemszą. Zamek na przestrzeni wieków wielokrotnie niszczony a odbudowany w 1956 roku. Zamek jest częścią Muzeum Zagłębia. Do zwiedzania udostępnione jest odrestaurowane wnętrze zamku oraz baszta z punktem widokowym.

U podnóża zamku do początku września 1939 roku przy ulicy Bóżniczej stała ortodoksyjna Synagoga. 1 września 1993 roku na miejscu gdzie stała synagoga postawiono granitowy obelisk z napisami w języku polskim i hebrajskim, upamiętniający będzińskich Żydów oraz synagogę.

Od połowy XVIII wieku aż do wybuchu II Wojny Światowej stanowili w tym mieście większość. Z racji tej Będzin nazywany był ówcześnie Jerozolimą Zagłębia.

W Będzinie znajdziemy jeszcze publiczny dom modlitwy (Synagogę Mizrachi) w kamienicy przy ulicy Potockiego 3. Obecnie synagoga pełni rolę sali pamięci.

Drugim publicznym domem modlitwy, który przetrwał do naszych czasów jest Dom Modlitwy Cukermana (tak zwana Brama Cukermana) mieszczący się w kamienicy przy alei Hugona Kołłątaja 24/28.

Ważnym miejscem świadczącym od wielowiekowej obecności społeczności żydowskiej w Będzinie i Zagłębiu jest Nowy Cmentarz Żydowski (Kirkut) przy ulicy Podzamcze (na północnym zboczu Wzgórza Zamkowego). Na powierzchni 0,5 ha zachowało się około 250 całych macew oraz około 550 rozbitych lub mocno uszkodzonych. Obecnie teren cmentarza jest zaniedbany i porośnięty przez las. Na teren cmentarza prowadzi odbudowana brama.

Na ulicy Podzamcze znajdował się przed wojną żydowski szpital dla położnic. W okresie II wojny światowej (1940-1943) znajdował się tam szpital ogólny dla całej ludności żydowskiej. Obecnie budynek jest zamieszkały. Naprzeciw wejścia znajduje się będziński kirkut.

Kolejnym budynkiem powiązanym z ludnością żydowską jest ogromny budynek Dawnego Sierocińca przy ulicy Sienkiewicza 17. Po wojnie mieścił się tam Szpital Dziecięcy a obecnie stoi pusty.

Wartym uwagi projektem jest dostępny w Internecie audioprzewodnik pod nazwą "Opowieści Nieobecnych", gdzie w kilku krótkich odcinkach opowiedziana jest historia Żydów z terenów Śląska i Zagłębia w tym także historia będzińskich Żydów.

Link do audioprzewodnika: http://www.bramacukermana.com/new/ON/index.html

Spod zamku idziemy do znajdującego się niedaleko barokowo-klasycystycznego Pałac Mieroszewskich (nazywany również Pałacem Gzichowskim) przy ulicy Generała Karola Świerczewskiego 15. Obecnie pałac stanowi część Muzeum Zagłębia. Pałac ma dwie kondygnacje i amfiladowy układ pokoi. W części centralnej znajduje się sień, która prowadzi od drzwi frontowych do drzwi ogrodowych. Z boku znajdują się schody na piętro. Przed pałacem znajduje się rozległy podjazd prowadzący do wejścia głównego, po drugiej stronie jest park z początku XVIII wieku. W parku zachowały się kamienne rzeźby Bachusa i Flory wykonane przez Jerzego Leonarda Webera w 1718 roku. Za parkiem znajdował się ogród warzywnik, który zlikwidowano w związku z budową osiedla "Zamkowe". Pałac otaczają oficyny dworskie oraz zabudowania gospodarcze.

Poza opisanymi i odwiedzonymi przez Nas w Będzinie najważniejszymi zabytkami warte uwagi są jeszcze: Grodzisko na Górze Świętej Doroty z Kościołem Świętej Doroty, Pałac Ciechanowskich, Willa Solvay, Cementownia Grodziec i Kopalnia Węgla Kamiennego Grodziec.

Miejscem godnym polecenia na obiad jest według mnie w Stacja Będzin Bistro&Cafe przy ulicy Kościuszki 2 tuż przy stacji Będzin Miasto.

Przydatne strony internetowe: http://www.bedzin.pl/ http://muzeum.bedzin.pl/ http://www.bramacukermana.com/ http://www.naszbedzin.pl/