Czerniowce
Stolica Bukowiny
Czerniowce nazywane są też "Małym Wiedniem Wschodu" ze względu na czerpanie wzorców architektonicznych znanych z Wiednia.
Przez Zbigniewa Herberta ochrzczone „ostatnią Aleksandrią Europy”.
Według Rose Ausländer niegdyś „Jordan wpadał tam do Prutu”, dlatego miasto to było nazywane „Jerozolimą nad Prutem”.
Aktualnie Czerniowce to stolica obwodu czerniowieckiego. Miasto zamieszkuje 266 tysięcy mieszkańców. Miasto zamieszkują Ukraińcy, Rosjanie, Rumuni, Mołdawianie, Żydzi i Polacy.
Do Czerniowców przyjechałem pociągiem relacji Kowel-Lwów-Czerniowce, który wyjeżdża o 1:20 w nocy ze Lwowa i na 7:40 rano jest w Czerniowcach. Przejazd tym pociągiem w "plackarcie" kosztuje 79.55 UAH a w "kupielnym" 118.73 UAH. Pociąg trasę pokonuje aż w 6 godzin 20 minut dla porównania nowoczesny, dzienny regionalny ekspres pokonuje tą trasę w 3 godziny 34 minuty.
Dworzec kolejowy znajduje się przy ulicy Gagarina (вул. Гагаріна) a do Placu Centralnego (Центральна Площа) z Ratuszem Miejskim pieszo jest 1,5 kilometra. Do centrum dojedziemy trolejbusem lub marszrutką (3 UAH).
Do Czerniowców a także do Lwowa, Iwano-Frankowska, Kołomyi dojedziemy bezpośrednio (codziennie) z Krakowa, Tarnowa, Rzeszowa i Przemyśla z firmą Sultan Travel.
Zwiedzanie najlepiej zacząć od Placu Centralnego z Ratuszem, który został wybudowany w stylu późnego klasycystycznym w latach 1843-1847. W budynku do dnia dzisiejszego ma swoją siedzibę rada miejska. Drugim ważnym budynkiem na Placu Centralnym pod numerem 10 jest Czerniowieckie Muzeum Sztuki (Чернівецький Художній Музей) w którym swoje miejsce ma ukraińska kolekcja malarstwa. Budynek wybudowany według projektu wiedeńskiego architekta Huberta Gessnera w tradycji secesji wiedeńskiej dla Bukowiańskiego Banku Oszczędnościowego. W drugiej części czerniowieckiego Placu Centralnego stoi Pomnik Tarasa Szewczenki (Пам'ятник Тарасові Шевченку) a obok współczesna fontanna.
Od Placu Centralnego odchodzi ulica Olgi Kobylańskiej (вул. Кобилянської) jest to główny pieszy deptak w mieście. Na tej ulicy znajdziemy sporo ciekawych budynków: pod numerem 1 (z 1898 roku) budynek z wieżą, w którym do 1919 roku mieściła się kawiarnia "Habsburgów" a później "Grant" a następnie działało w nim kilka banków. Pod numerem 3 stoi ciekawy zaokrąglony budynek na rogu, w którym obecnie mieści się Departament Ekonomii Miasta Czerniowce. Pod numerem 29 mieści się "Pałac Uroczystości" (Палац Урочистих Подій) a obok stoi Pomnik Bryczki. Pod numerem 36 mieści się "Dom Polski" (Польський Дім). Pod numerem 53 znajdziemy "Dom Niemiecki" (Німецький Дім) wybudowany według projektu inżyniera Gustava Mullera w stylu południowoniemieckiego klasycznego gotyku w 1910 roku. Ulica ma długość 720 metrów, powierzchnia pokryta jest brukiem. Ulica w czasach austriackich nosiła nazwę Herrengasse (ulica Pańska).
Bliżej końca ulicy Olgi Kobylańskiej zobaczymy Sobór Katedralny Ducha (Świętego Sobór Ducha Świętego Zstąpienia) (Кафедральний Собор Святого Духа) wybudowana w stylu włoskiego renesansu w XIX wieku. W 2006 roku przed soborem odsłonięto Pomnik Pierwszego Prawosławnego Metropolity Bukowińskiego Eugeniusza Hakmanna (Пам'ятник Митрополиту Євгенію Гакману).
Kolejnym miejscem wartym uwagi jest Plac Teatralny (Театральна Площа) za czasów austriackich nazywany Fish Platz (Plac Rybny). Pod numerem 1 mieści się Czerniowiecki Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. Olgi Kobylańskiej (Чернівецький Музично-Драматичний Театр ім. Ольги Кобилянської) powstały w latach 1904-1905 według projektu wiedeńskich architektów F. Fellnera i H. Hellmera (Biuro Projektowe Fellner & Helmer). Projekt był wzorowany na budynku Teatru Miejskiego (Stadttheater) w niemieckim mieście Fürth, którego projekt także wykonano w wiedeńskim Atelier Fellner & Helmer. Pod budynkiem teatru stoi Pomnik Olgi Kobylańskiej (Пам'ятник Ользі Кобилянській). Pod numerem 6 mieści się dawny Żydowski Dom Narodowy (Єврейський Народний Дім) wybudowany w latach 1907-1908 w stylu secesji z domieszkami baroku i renesansu. Obecnie w budynku w 2008 roku otwarto Muzeum Historii i Kultury Żydów Bukowiny (Музей Історії та Культури Євреїв Буковини) a w pozostałych pomieszczeniach mieści się Miejski pałac Kultury (Міський Палац Культури). Na terenie placu mieści się jeszcze Rumuński Dom Narodowy (Румунський Народний Дім) wybudowany w latach 1938-1940 w stylu konstruktywizmu. Czwartym budynkiem godnym uwagi na tymże placu jest Budynek Administracyjny Bukowiańskiego Państwowego Uniwersytetu Medycznego (Адміністративний Корпус БДМУ) wybudowany w 1910 roku w stylu secesji. W obrębie placu w 2000 roku została utworzona "Aleja Sław" z nazwiskami znanych artystów Bukowiny.
Z Placu Teatralnego idziemy ulicą Steinbarga (вул. Штейнбарга) i dochodzimy do ulicy Uniwersyteckiej (вул. Університетська), gdzie zobaczymy dawną Synagogę Tempel (Синагога Темпль), którą została wybudowana w latach 1873-1877. Współcześnie mieści się w niej Kinoteatr "Czerniowce" (Кінотеатри "Чернівців"). Idąc do końca ulicy Uniwersyteckiej dojdziemy do najbardziej znanej czerniowieckiego zabytku, który został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO a tym zabytkiem jest była Rezydencja Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Резиденція Митрополитів Буковини і Далмації), gdzie od 1955 roku działa Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza. Kompleks rezydencji i seminarium duchownego został wzniesiony w latach 1864–1882 w duchu XIX wiecznego historyzmu. W kompleksie mieści się też Cerkiew Trzech Świętych Hierarchów (Церква Трьохсвятительська). Czerniowiecki Uniwersytet Państwowy (Національний Університет) mieści się przy ulicy Kociubińskiego 2 (вул. Коцюбинського 2)
Zwiedzanie Czerniowieckiego Uniwersytetu możliwe jest tylko z przewodnikiem w grupach. Na teren kompleksu udało mi się wejść nie wzbudzając zainteresowania ochrony przy bramie głównej. A w razie pytań można powiedzieć, że chcemy wejść do uniwersyteckiej księgarni, która znajduje się w głównym kompleksie na wprost bramy głównej. Gdy wejdziemy przez drzwi główne znajdziemy się w dużej sieni i przez kolejne drzwi możemy wejść do parku.
Następnie wracamy ulicą Uniwersytecką przecinając ulicę Główną wchodzimy na ulicę Ruską, gdzie będziemy mijać dwa sobory. Pierwszy to Sobór Wniebowzięcia NMP (Собор Успіння Пресвятої Богородиці) wybudowany w latach 1820-1821 (ul. Ruska 28/вул. Руська 28). Drugi to Sobór Świętego Mikołaja Cudotwórcy (Собор Святого Миколая Чудотворця), który to został wzniesiony w latach 1927-1939 w stylu rumuńskim.
Gdy wrócimy na Plac Centralny na chwilę wejdźmy na ulicę Główną, gdzie warto zobaczyć ciekawą kamienicę o niecodziennej bryle a nazywają ją "Budynek-Statek" (Будинок-Корабель) lub "Shifa" (Шифа) od niemieckiego słowa "das Schiff”, co oznacza "Statek" a się na ulicy Głównej 25 (вул. Головна 25). Idąc dalej tą ulicą natrafimy na rzymskokatolicką Bazylikę Podwyższenia Krzyża (Базиліка Воздвиження Всечесного Хреста), która wybudowana jest w stylu klasycyzmu.
Wracamy na ulicę Ruską, gdzie pomiędzy jednym a drugim soborem po prawej stronie mamy ulicę Ormiańską (вул. Вірменська), którą to dojdziemy do Cerkwi Ormiańskiej Świętych apostołów Piotra i Pawła (Армянская Церковь) a wybudowana w latach 1871-1875. Cerkiew mieści się przy ulicy Ukraińskiej 28 (вул. Українська 28), ale jest dość dobrze widoczna z ulicy Ruskiej i ulicy Ormiańskiej.
Następnie idziemy dalej ulicą Ruską i przechodzimy most a po paru krokach skręcamy w lewo w ulicę Zieloną (вул. Зелена), gdzie następnie mijamy duże targowisko miejskie a po pewnym czasie ujrzymy po lewej stronie ogrodzenie Cmentarza Żydowskiego (Єврейське Кладовище) po prawej stronie Cmentarz Ruski (Кладовище Руське). Oby dwa cmentarze są warte odwiedzenia bo na obu znajdziemy sporo starych, zabytkowych nagrobków.
Cmentarz Żydowski przy ulicy Zielonej został założony w 1866 roku, jako kompleks parkowo-ogrodowy o powierzchni ponad 14 hektarów. Na cmentarzu pochowano ponad 50 000 osób. Wśród pochowanych warto wymienić: pierwszego żydowskiego burmistrza Eduarda Reussa, poetę, bajkopisarza, autora wierszy i opowiadań, podręczników do nauki języka jidysz i języka hebrajskiego Eliezera Sztejnbarga.
Imponujące wrażenie robi stojący w ruinie Dom Przedpogrzebowy, który został wybudowany w 1905 roku. Budynek składał się z 4 pomieszczeń: sali obrzędowej, kostnicy, sklepu rytualnego i biura.
Na kirkucie rozlokowane są cztery masowe groby: żydowskich żołnierzy Armii Austriackiej z I Wojny Światowej (1914-1918), tureckich żołnierzy i obywateli Rumunii, którzy zginęli w latach 1941-1942, i cywilów, żydowskich ofiar Holokaustu z 1941 roku oraz jedno lapidarium przy wejściu głównym złożone z kilkudziesięciu fragmentów macew. Z górnej części cmentarza roztacza się panorama na miasto.
Z miejsc, których nie udało mi się odwiedzić w czasie kilkugodzinnego pobytu w Czerniowcach jest Czerniowieckie Państwowe Muzeum Architektury Ludowej i Życia (Чернівецький Обласний Державний Музей Народної Архітектури та Побуту) przy ulicy Switłowodska 2 (вул. Світловодська 2).
A dla zainteresowanych życiem Żydów a w szczególności Chasydów powinien odwiedzić Sadagórę (Садгора), która obecnie stanowi dzielnicę Czerniowców a kiedyś sama była samodzielnym miasteczkiem. Miasto było kiedyś ważnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego oraz miejscem religijnej działalności Izraela Friedmana, który to był założyciela dynastii cadyków sadagórskich. Znajdziemy tutaj ruiny Pałacu sadagórskiego cadyka zbudowany w 1842 roku w stylu romantycznym z elementami mauretańskich motywów bardziej przypomina luksusowy pałac niż dom modlitwy.
Sadgóra jest dziś miejscem pielgrzymek Chasydów z całego świata, którzy przybywają tu, co roku, aby oddać hołd przy grobie rabina, który posiadał dar uzdrawiania chorych. W czasach sowieckich grób Friedmana na cmentarzu sadagórskim był w ruinie. W latach niepodległości, wzniesiony nad grobem ohel.
Przydatne strony internetowe: http://chernivtsy.eu/ http://bukovina-museum.com/ http://www.chnu.edu.ua/ http://thecity.com.ua/ http://www.vsemisto.info/
 |
| Ulica Olgi Kobylańskiej (Вулиця Ольги Кобилянської) |
 |
| Ulica Olgi Kobylańskiej (Вулиця Ольги Кобилянської) |
 |
| Ulica Olgi Kobylańskiej (Вулиця Ольги Кобилянської) |
 |
| Brama Główna Czerniowieckiego Uniwersytetu Państwowego (Головні Ворота) |
 |
| Brama Główna Czerniowieckiego Uniwersytetu Państwowego (Головні Ворота) |
 |
| Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza (Чернівецький Національний Університет ім. Юрія Федьковича) |
 |
| Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy im. Jurija Fedkowycza (Чернівецький Національний Університет ім. Юрія Федьковича) |
 |
| Brama Główna Czerniowieckiego Uniwersytetu Państwowego (Парадна Брама) |
 |
| Monasterski Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Монастирський Корпус) |
 |
| Metropolitalny Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji z Arboretum (Митрополичий Корпус та Дендропарк) |
 |
| Metropolitalny Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji z Arboretum (Митрополичий Корпус і Дендропарк) |
 |
| Korpus Seminaryjny Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji z Cerkwią Trzech Świętych (Семінарський Корпус та Трьохсвятительська Церква) |
 |
| Monasterski Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Монастирський Корпус) |
 |
| Monasterski Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Монастирський Корпус) |
 |
| Monasterski Korpus Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Монастирський Корпус) |
 |
| Cerkiew Trzech Świętych w Gmachu Rezydencji Metropolitów Bukowiny i Dalmacji (Трьохсвятительська Церква) |
 |
| Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. Olgi Kobylańskiej na Placu Teatralnym (Чернівецький Академічний Обласний Український Музично-Драматичний Театр ім. Ольги Кобилянської) |
 |
| Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. Olgi Kobylańskiej (Чернівецький Академічний Обласний Український Музично-Драматичний Театр ім. Ольги Кобилянської) |
 |
| Cerkiew Świętej Paraskewy Serbskiej (Церква Святої Параскеви Сербської) |
 |
| Cerkiew Świętej Paraskewy Serbskiej (Церква Святої Параскеви Сербської) |
 |
| Sobór Zstąpienia Ducha Świętego (Свято-Духівський Кафедральний Собор) |
 |
| Sobór Katedralny i Pomnik Metropolity Eugeniusza Hakmana (Свято-Духівський Кафедральний та Собор Пам'ятник Митрополії Євгену Гакману) |
 |
| Sobór Świętego Mikołaja Cudotwórcy (Собор Святого Миколая Чудотворця) |
 |
| Sobór Wniebowzięcia NMP (Собор Успіння Пресвятої Богородиці) |
 |
| Ormiańskokatolicki Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Вірменська Католицька Церква Святих Апостолів Петра та Павла) |
 |
| Bazylika Podwyższenia Krzyża (Базиліка Воздвиження Всечесного Хреста) |
 |
| Dom-Statek (Будинок-Корабель) |
 |
| Departament Bezpieczeństwa Życia Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego na ul. Chudiakowa (Корпус ЧНУ №11 Кафедра Безпеки Життєдіяльності на вул. Худякова 1) |
 |
| Departament Bezpieczeństwa Życia Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego na ul. Chudiakowa (Корпус ЧНУ №11 Кафедра Безпеки Життєдіяльності на вул. Худякова 1) |
 |
| Pomnik Tarasa Szewczenki i Fontanna na Placu Centralnym (Пам'ятник Тарасу Шевченку та Фонтан на Центральна Площа) |
 |
| Budynek z Wieżą (Будинок № 1 на вул. Ольги Кобилянської 1) |
 |
| Budynek z Wieżą (Будинок № 1 на вул. Ольги Кобилянської 1) |
 |
| Plac Centralny (Центральна Площа) |
 |
| Departament Ekonomii na ul. Kobylańskiej 3 (Департамент Економіки на вул. Ольги Кобилянської 3) |
 |
| Pałac Uroczystości (Палац Урочистих Подій) |
 |
| Budynek Administracji Bukowińskiego Uniwersytetu Medycznego (Адміністративний Корпус Буковинського Державного Медичного Університету) |
 |
| Żydowski Dom Ludowy (Єврейський Народний Дім) |
 |
| Restauracja "Sorbona" (Ресторан "Сорбонна") |
 |
| Kino "Czerniowce" (Кінотеатр "Чернівці") |
 |
| Synagoga Tempel (Синагога Темпель) |
 |
| Pomnik "Bryczki" (Пам'ятник "Фаетон Удачі") |
 |
| Pomnik Metropolity Eugeniusza Hakmana (Пам'ятник Євгену Гакману) |
 |
| Pomnik Tarasa Szewczenki (Пам'ятник Тарасові Шевченку) |
 |
| Pomnik Olgi Kobylańskiej (Пам'ятник Ользі Кобилянській) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Dom Przedpogrzebowy na Cmentarzu Żydowskim (Leichenhalle) |
 |
| Kopuła Domu Przedpogrzebowego z Gwiazdą Dawida ((Leichenhalle) |
 |
| Kopuła Domu Przedpogrzebowego z Gwiazdą Dawida (Leichenhalle) |
 |
| Gwiazda Dawida (Зірка Давида) |
 |
| Gwiazda Dawida na Kopule Domu Przedpogrzebowego (Зірка Давида) |
 |
| Wnętrze Kopuły Domu Przedpogrzebowego (Leichenhalle) |
 |
| Napis w Języku Hebrajskim na Domu Przedpogrzebowym (Leichenhalle) |
 |
| Fragment Hebrajskiej Modlitwy we Wnętrzu Domu Przedpogrzebowego (Leichenhalle) |
 |
| Tablica Fundacyjna we Wnętrzu Domu Przedpogrzebowego (Leichenhalle) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Pomnik na Masowej Mogile (Памятник на Братська Могила) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Grób Eliezera Steinbarga (Могила Еліезерa Штейнбарга) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Pomnik Nagrobny Rodziny Hersch i Trichter (Могила Фаміліє Хієрш та Трихтер) |
 |
| Pomnik Nagrobny Rodziny Salter (Могила Фаміліє Сальтер) |
 |
| Pomnik Nagrobny Jeanette Grüngrass (Могила Жанетте Ґрінґрас) |
 |
| Kaplica Nagrobna Rodziny Kislinger i Stelle Nagrobne Rodziny Gerschl (Могила Фаміліє Кіслінґер та Фаміліє Гершель) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Pomnik Nagrobny Rodziny Steiner (Могила Фаміліє Штайнер) |
 |
| Lapidarium (Лапідарій) |
 |
| Cmentarz Żydowski (Єврейське Кладовище) |
 |
| Ratusz na Placu Centralnym (Ратуша на Центральній Площі) |
 |
| Ratusz na Placu Centralnym (Ратуша на Центральній Площі) |
 |
| Ratusz na Placu Centralnym (Ратуша на Центральній Площі) |
 |
| Centralny Park Kultury i Wypoczynku im. Tarasa Szewczenki (Центральний Парк Культури і Відпочинку ім.Т. Шевченка) |
 |
| Panorama Miasta z Cmentarza Żydowskiego (Чернівецька Панорама з Єврейського Кладовища) |
 |
| Panorama Miasta z Cmentarza Żydowskiego (Чернівецька Панорама з Єврейського Кладовища) |
 |
| Panorama Miasta z Cmentarza Żydowskiego (Чернівецька Панорама з Єврейського Кладовища) |
 |
| Panorama Miasta z Cmentarza Żydowskiego (Чернівецька Панорама з Єврейського Кладовища) |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz