Bliżej i Dalej...: Kiszyniów - Stolica Republiki Mołdawii

wtorek, 5 lipca 2016

Kiszyniów - Stolica Republiki Mołdawii

Kiszyniów

Stolica Republiki Mołdawii

Odwiedzić Mołdawię chciałem już kilka lat temu, ale dopiero w tym roku to realizowałem. Do Kiszyniowa przyjechałem marszrutką z Czerniowców na Ukrainie. Busik trasę Czerniowce-Kiszyniów pokonał w nieco ponad 6 godzin. Z Dworca Autobusowego (Автовокзал) przy ulicy Głównej 219 (вул. Головна 219) o godzinie 10:00 odjeżdża bus do Kiszyniowa, który na 17:00 według rozkładu dojeżdża na Północny Dworzec Autobusowy (Gara de Nord) przy ulicy Strada Calea Moşilor 2/1.

Zaś z Lwowa do Czerniowców dojechałem nocnym pociągiem Ukraińskich Kolei (UZ) relacji Kowel-Lwów-Czerniowce. Z Lwowa odjeżdża o 1:20 w nocy i na stacji końcowej jest po 6 godzinach i 20 minutach o 7:40 rano.

Do Kiszyniowa dojedziemy: autobusem relacji Lwów-Kiszyniów, ale bilet kosztuje 600 UAH (751 km). Z Polski: samolotem LOT-u z Warszawy, ale bilet w najtańszej taryfie to około 720 PLN (1 godz. 50 min.), z Warszawy, Krakowa, Rzeszowa, Jarosławia i Przemyśla do Kiszyniowa i Bielców autobusem Eurolines a bilet w dwie strony to koszt 569 PLN z Warszawy i 506 PLN z Krakowa.

Pociągiem do Kiszyniowa dojedziemy z Odessy (UZ) oraz pociągiem Moskwa-Kijów-Kiszyniów (RZD) oraz pociągiem relacji Sankt Petersburg-Kiszyniów. Oby dwa pociągi przejeżdżają przez główny węzeł kolejowy w Żmerynce (Жмеринка). Pociągi kończą swój bieg na zabytkowym Dworcu Kolejowym (Gara Feroviară) (z 1870 roku) przy ulicy Strada Piața Gării 1.

Bilet na busa Czerniowce-Lipkany kupiłem za pośrednictwem ukraińskiej strony bus.com.ua i kosztował 78 UAH. Bilet Lipkany-Kiszyniów kosztuje 127 MDL. Na trasie Czerniowce-Kiszyniów codziennie kursuje 7 autobusów, przy czym bilet kosztuje około 360 UAH (344 km). Z Czerniowców możemy dojechać do granicy w Mamałydze i granicę Mamałyga-Criva przejść pieszo a już po mołdawskiej stronie wsiąść do marszrutka do Kiszyniowa, które czekają tuż za granicą. Granica ukraińsko-mołdawska na przejściu Mamałyga-Criva ma wspólne punkty kontrolne a sama kontrola łącznie nie trwała dłużej niż półgodziny. Polegała głównie na sprawdzeniu dokumentów, wbiciu pieczątek oraz sprawdzeniu pobieżnym bagaży oraz zapytaniu o cel podróży. Marszrutka po drodze zatrzymuje się na dworcu autobusowym w Lipkanach, Bryczanach, Jedyńcach, Bielcach i Orgiejowie. W Kiszyniowie wysiadam na Dworcu Północny (Gara de Nord), z którego marszrutką lub trolejbusem dojeżdżam do centrum stolicy. Na trzy noce zatrzymałem się w Chilli Hostelu przy ulicy Lwa Tołstoja. Hostel znajdował się w cichej spokojnej ulicy, choć sama ulica nie wyglądała zachęcająco. Hostel znajdował się 350 metrów od dużego marketu (Hypermarket Nr. 1) oraz niespełna 500 metrów do głównej arterii miasta Bulwaru Świętego Stefana Wielkiego (Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt).

Transport w Kiszyniowie opiera się na dobrze rozbudowanej sieci trolejbusów, marszrutek i autobusów miejskich. Bilet na trolejbus kosztuje 2 leje mołdawskie a na marszrutkach w granicach miasta 3 leje plus kolejne 3 leje za każdą sztukę większego bagażu. Bilet w autobusie i trolejbusie kupujemy od bileterki. W marszrutkach płacimy kierowcy.

Z Kiszyniowa do Czerniowców bilet kupuję w kasie autobusowej na Północnym Dworcu Autobusowym (Gara de Nord). Koszt biletu to 182 mołdawskie leje. Z dworca wyjeżdża codziennie o 22:00 i w Czerniowcach (Cernauti) jest na 6:30 rano. W kasie do zakupu będzie potrzebny paszport.

Kiszyniów to stolica i zarazem największe miasto Republiki Mołdawii (Mołdowy). Miasto zamieszkuje około 674 tysiące mieszkańców. W stolicy mieszka 68% Mołdawian, 14% Rosjan, 8% Ukraińców, 4,5% Rumunów i 1% Gagauzów.

Miasto założono w 1466 roku na terenie Hospodarstwa Mołdawskiego. W latach 1918-1940 miasto znajdowało się pod panowaniem Rumunii. W 1918 wraz z całą Besarabią zostało po raz pierwszy w swej historii wcielone do Rumunii. W 1940, na mocy ugody niemiecko-radzieckiej, Kiszyniów wraz z Besarabią został przyłączony do ZSRR. Po upadku ZSRR w 1991 roku Kiszyniów stał się stolicą niepodległej Mołdawii.

W Kiszyniowie jak i w całej Mołdawii spokojnie dogadamy się po rosyjsku. Spacerując po Kiszyniowie miałem wrażenie, że częściej słyszę rosyjski niż rumuński (mołdawski). Zakupy w centrum warto zrobić w jednym z hipermarketów "Nr.1”, w którym znajdziemy spory wybór produktów (gruzińskich, polskich, rumuńskich, rosyjskich, ukraińskich, włoskich). Na obiad warto wybrać się do sieci restauracji "La Placinte" z regionalną kuchnią mołdawsko-rumuńską lub do sieci pizzerii "Andy's Pizza". Zaś na śniadanie, kawę i deser polecam wybrać się do kolejnej lokalnej sieci kawiarni "Tucano Coffee".

W moim przypadku zwiedzanie centrum Kiszyniowa rozpocząłem od początku Bulwaru Stefana Wielkiego. Tutaj po prawej stronie stoją dwa charakterystyczne socjalistyczne molochy pierwszy: Magazinul Universal Central (UNIC), drugi: Moldcell. Następnie idąc dalej można skręcić w pierwszą w prawo w ulicę Banderską (Strada Tighina), gdzie po chwili dojedziemy do dużego Centralnego Targu (Piața Centrală), na którym kupimy dosłownie wszystko od papieru toaletowego na sztuki po warzywa i owoce. Z tyłu za targiem mieści się mały Dworzec Autobusowy (Gara Centrală Chişinău) przy ulicy Strada Mitropolit Varlaam 58 z którego dojedziemy na przykład do Tyraspolu i Bander w Naddniestrzu.

Wracamy na główną arterię stolicy. Po lewej stornie w okazałym budynku pod numerem 75 mieści się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Mołdawii (Ministerul Afacerilor Interne). Dalej też po lewej stronie zobaczymy budynek Teatru Narodowego " Mihai Eminescu" (Teatrului Național " Mihai Eminescu") pod numerem 79. Po tej samej stronie też zobaczymy Salę Organową (Sala cu Orgă) pod numerem 81. Zaś na rogu Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt i Strada Vlaicu Pârcălab stoi Ratusz Miejski (Primăria Municipiului Chișinău).

Teraz możemy skręcić w lewo w ulicę Puszkina (Strada Pușkin), gdzie znajdziemy: Dom Prasy (Casa Presei) (22), Pałac Narodowy (Palatul Naţional) (21). Z ulicy Puszkina skręcając w Strada 31 August 1989 znajdziemy Bibliotekę Narodową (Biblioteca Naţională) (78A), Narodowe Muzeum Sztuki (Muzeul Naţional de Artă) (115), Republikański Teatr Lalek "Robaczek Świętojański" (Teatrul Republican de Papusi "Licurici") (121), Narodowe Muzeum Historii Mołdawii (Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei) (121A). Dalej idąc ulicą 31-ego Sierpnia 1989 dochodzimy do Parku Miejskiego "Stefana Wielkiego" (Grădina Publică „Ştefan cel Mare şi Sfânt”) idziemy wzdłuż parku i mijamy następnie za parkiem Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej (Ministerul Afacerilor Externe şi Integrării Europene) (80), Ministerstwo Sprawiedliwości (Ministerul Justiţiei) (82) i dochodzimy do skrzyżowania z ulicą Sergieja Łaza (Strada Serghei Lazo), gdzie skręcamy z prawo i wracamy na Bulwar Stefana Wielkiego. Następnie wychodząc na bulwar na przeciwko będziemy widzieć Ministerstwo Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, dalej w remoncie gmach Prezydenta Republiki Mołdawii i Administracji Prezydenta (Administrația Prezidențială) (Bulevardul Ștefan cel Mare și Sfînt 154) a po lewej stronie stoi gmach Parlamentu Mołdawskiego (Parlamentul Republicii Moldova), potem miniemy Teatr Opery i Baletu (Teatrul de Operă şi Balet) (152). Teraz ponownie dochodzimy do Parku Miejskiego "Stefana Wielkiego", gdzie przed wejściem stoi Pomnik Stefana Wielkiego a w parku stoi nieczynna dość okazała fontanna. Skręcając na skrzyżowaniu na lewo w ulicę: Strada Mitropolit Gavriil Bănulescu-Bodoni po chwili zobaczymy Targ Kwiatowy (Piaţă de Flori). Teraz znajdujemy się przy drugim parku a mianowicie przy Parku Katedralnym (Parcul Catedralei), gdzie na w jego centralnej części wznosi się Prawosławny Sobór Narodzenia Pańskiego wraz z Dziennicą. W pobliżu soboru znajduje się najbardziej rozpoznawalny zabytek Kiszyniowa a jest nim: Łuk Triumfalny (Arcul de Triumf) w przeszłości nazywany: Święta Brama (Porțile Sfinte), Łukiem Zwycięstwa (Arcul Victoriei). Na przeciwko Łuku Triumfalnego stoi budynek Administracji Rządowej (Casa Guvernului).

Na początku ulicy Puszkina skręcamy na prawo w ulicę Strada Alexei Mateevici na, której mijamy Ambasadę USA, Państwowy Uniwersytet Mołdawii a dalej stoi Wieżą Ciśnień (Castelul de Apă), w której wnętrzu urządzone jest muzeum a na szczycie wieży znajduje się taras widokowy i mała sala konferencyjna. Przy Wieży Ciśnień stoi też Ambasada Białorusi a dalej zobaczymy Ambasadę USA. Między Centrum Amerykańskim (Centrul American de Resurse) a Akademią Muzyki i Sztuki znajduje się zejście do Parku "Dolina Młynów" (Parcul Valea Morilor) z jeziorem za czasów radzieckich nazywane Jeziorem Komsomołu.

Z miejsc wartych zobaczenia a niebędących w bezpośrednim sąsiedztwie jest Cmentarz Centralny (Cimitirul Central) błędnie nazywany Cmentarzem Ormiańskim przy ulicy Strada Alexei Mateevici 11. Założony w 1811 roku, jest miejscem spoczynku wielu wybitnych osobistości w historii i kulturze Mołdawii. Cmentarz położony jest pomiędzy ulicami Alexei Mateevici, Vasile Alecsandri i Pantelimon Halippa i zajmuje powierzchnię 10 hektarów. Na cmentarzu znajduje się też Cerkiew Wszystkich Świętych (Biserica Duminica Tuturor Sfinților). Z części cmentarza za czasów radzieckich utworzono Complexul Memorial Eternitate (Kompleks Memoriałów "Wieczność") wcześniej nazywany Memoriałem Zwycięstwa. Główne wejście znajduje się od ulicy Strada Pantelimon Halippa 5.

Drugim cmentarzem wartym odwiedzenia jest Cmentarz Żydowski (Cimitirul Evreiesc) przy Strada Milano 1. Na lewo idąc wąską ścieżką po betonowych płytkach wzdłuż muru dojdziemy do ruin cmentarnej synagogi.

II Wojnę Światową przetrwała Synagoga Chóralna (Sinagoga Corală), choć wnętrze za czasów radzieckich przebudowano i przeznaczona na Państwowy Rosyjski Teatr Dramatyczny im. A Czechowa (Teatrul Național Dramatic Rus „Anton Cehov”).

Jedyną działającą synagogą w Kiszyniowie jest Synagoga Szklarzy (Sinagoga „Geamgiilor”) przy ulicy Chabad-Lubavitch 8.

Ruiny XX-wiecznej Synagogi wraz z domem dla starców w stylu eklektycznym przy ulicy Strada Rabbi Ţirilson 8–10.

Z ciekawszych budynków warto zobaczyć jeszcze: Cyrk Miejski (Circul) przy ulicy Strada Circului 33, grupę budynków "Porțile Orașului" przy Bulevardul Dacia oraz "Skytower" przy ulicy Strada Vlaicu Pârcălab 63.

W Kiszyniowie można jeszcze wybrać się na spacer do Ogrodu Botanicznego (Grădina Botanică) przy ulicy Strada Padurii 18 i do Ogrodu Zoologicznego, który znajduje się przy Bulevardul Dacia 50/7. Dla chcących zapoznać się z dawnym budownictwem tych terenów warto pojechać do Skansenu-Muzeum Wsi (Muzeul Satului).

Mołdawia jak już wiemy to była sowiecka republika, kiedyś była też częścią Rumunii, obecnie niepodległy kraj. Z rządem aspirującym do wejścia do UE i narodem tęskniącym za czasami ZSSR. W Europie, ale jakby tylko jedną nogą. Druga została w latach ’80 w ZSSR. Mołdawianie bez wiz i posiadający biometryczne paszporty mogą przez 90 dni podróżować po Europie.

W Kiszyniowie nie znajdziemy sklepów z pamiątkami a na poczcie trudno szukać jakiś ciekawych pocztówek. Choć udało mi się znaleźć na poczcie dwie pocztówki, które przedstawiały cokolwiek z Kiszyniowa.

Przydatne strony internetowe: http://www.autogara.md/ http://bus.com.ua/ http://booking.uz.gov.ua/en/ http://www.railway.md/ http://bnm.md/ro/content/ratele-de-schimb http://www.monument.sit.md/ http://laplacinte.md/ http://laplacinte.md/ http://www.autogara.md/ http://www.chisinau.md/ http://rutamea.com/ http://www.presedinte.md/ www.parlament.md/ http://www.airport.md/

Łuk Triumfalny (Arcul de Triumf)

Łuk Triumfalny (Arcul Victoriei și Arcul Biruinței)

Łuk Triumfalny (Arcul de Triumf)

Łuk Triumfalny i Siedziba Rządu Republiki Mołdawskiej (Arcul de Triumf și Casa Guvernului)

Sobór Metropolitalny Narodzenia Pańskiego (Catedrala Nașterea Domnul)

Dzwonnica i Cerkiew Narodzenia Pańskiego (Clopotnița și Catedrala Nașterea Domnul)

Dzwonnica Cerkwi Narodzenia Pańskiego (Clopotnița)

Szachy w Centrum Miasta (Şah în Centrul Capitalei)

Siedziba Rządu Republiki Mołdawii (Casa Guvernului)

Parlament Republiki Mołdawii (Parlamentul Republicii Moldova)

Siedziba Prezydenta Republiki Mołdawii (Clădirea Președinției Republicii Moldova)

Ministerstwo Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego (Ministerul Agriculturii şi Industriei Alimentare)

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Ministerul Afacerilor Interne)

Ministerstwo Informatyki i Komunikacji i Skytower (Ministerul Tehnologiei Informatiei și Comunicatiilor și Skytower)

Ratusz Miejski (Primăria Municipiului)

Teatr Narodowy "Mihai Eminescu" (Teatrul Național „Mihai Eminescu”)

Narodowy Teatr Opery i Baletu "Maria Biesu" (Teatrul Naţional de Operă şi Balet "Maria Bieșu")

Pałac Narodowy „Nicolae Sulac” (Palatul Național „Nicolae Sulac”)

Pałac Republikański (Palatul Republicii)

Protesty w Kiszyniowie (Protestele din Chișinău)

Biblioteka Narodowa (Biblioteca Națională)

Narodowe Muzeum Historii Mołdawii (Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei)

Bulwar Stefana III-ego Wielkiego (Bulevard Ștefan cel Mare şi Sfânt)

Wieża Ciśnień (Castelul de Apă)

Pomnik Stefana Wielkiego (Statuia lui Ștefan cel Mare)

Pomnik Aleksandra Puszkina (Monumentul lui Aleksandr Pușkin)

Pomnik Stefana Wielkiego (Statuia lui Ștefan cel Mare)

Pomnik Doina i Ion Aldea-Teodorovici (Monumentul lui Doina şi Ion Aldea-Teodorovici)

Pomnik Wojny o Niepodległość na Cmentarzu Centralnym (Monumentul Razboiul Pentru Independenta)

Pomnik Poety Vasile Alecsandri (Monumentul lui Vasile Alecsanrd)

Statua Wilczycy Kapitolińskiej (Statuia Lupoaicei)

Radziecki Pomnik (Luptătorul Pentru Puterea Sovietică)

Cerkiew Przemienienia Zbawiciela (Biserica Schimbarea la Față a Mântuitorului)

Cerkiew Wszystkich Świętych na Cmentarzu Centralnym (Biserica Duminica Tuturor Sfinților)

Cerkiew Świętego Pantaleona (Biserica Sfântul Mare Mucenic Pantelimon)

Cmentarz Centralny (Cimitirul Central)

Grobowiec Budowniczego Katedry Carla von Ditrix (Mormantul lui Carl von Ditrix)

Grób Poety Grigore Vieru (Mormantul lui Grigore Vieru)

Grób Muzyka Folkowego Nicolae Sulac (Mormantul lui Nicolae Sulac)

Cmentarz Centralny (Cimitirul Central)

Kompleks Memoriałów "Wieczność" (Complexul Memorial "Eternitate")

Warta Honorowa przy Memoriale "Wieczność" (Complexul Memorial "Eternitate")

Brama Główna Cmentarza Żydowskiego (Cimitirul Evreiesc)

Cmentarz Żydowski (Cimitirul Evreiesc)

Ruiny Synagogi na Cmentarzu Żydowskim (Ruinele Sinagogii din Cimitirul Evreiesc)

Fontanna w Parku im. Stefana Wielkiego (Havuz în Grădina Publica Ștefan cel Mare)

Park Miejski im. Stefana Wielkiego (Grădina Publică „Ștefan cel Mare”)

Budynek Centrum Amerykańskiego (Centrul American de Resurse)

Ambasada Białorusi (Ambasada Republicii Belarus)

Park "Dolina Młynów" (Parcul Valea Morilor)

Jezioro "Dolina Młynów" w Parku "Dolina Młynów" (Lacul Valea Morilor în Valea Morilor)

Centrum Stolicy (Centrul Orașului)

Bulwar Stefana Wielkiego (Bulevard Ștefan cel Mare şi Sfânt)

Skrzynka Pocztowa Mołdawskiej Poczty (Poșta Moldovei)

Ławka (Bancă)

Krowa (Vacă)

Telefony Publiczne (Telefon)

Korpus Karabinierów Departamentu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Mołdawii (Departamentul Trupelor de Carabinieri al Ministerul Afacerilor Interne)

Policja (Poliția)

Piața Centrală (Centralny Targ)

Flaga Republiki Mołdowy (Drapelul Republicii Moldova)

Bliżej i Dalej...

wtorek, 5 lipca 2016

Kiszyniów - Stolica Republiki Mołdawii

Kiszyniów

Stolica Republiki Mołdawii

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz