Bliżej i Dalej...: Suwałki - Polski Biegun Zimna

środa, 3 sierpnia 2016

Suwałki - Polski Biegun Zimna

Suwałki

Polski Biegun Zimna

Tym razem trafiłem do Suwałk. Myśląc "Suwałki" od razu przychodzi na myśl "Polski Biegun Zimna”, bo za takie potocznie uważa się to miasto. Obecnie miasto promuje się sloganem "Pogodne Suwałki".

Za przejazd na trasie: Kraków-Warszawa i Warszawa-Suwałki zapłaciłem łącznie zawrotne 8 złotych i przejechałem 607 kilometrów. Do Suwałk i przy okazji Augustowa wybrałem się dzięki uruchomionej współpracy Polskiego Busa z podlaską firmą Żak Express. Dzięki czemu firma również sprzedaje bilety na swoich trasach od 1 PLN. Najpierw z Krakowa dojeżdżam tradycyjnie na "Metro Wilanowska" następnie transfer metrem do stacji "Metro Centrum" i tam mam 2 godziny na przesiadkę. Autobus Warszawa-Suwałki firmy Żak Express ma swój przystanek na parkingu przed Pałacem Kultury i Nauki przy placu Defilad. A że blisko stąd do hotelu Novotel Warszawa Centrum to tam postanowiłem poczekać w hotelowym holu niecałe 2 godziny na mój autobus do Suwałk. Autobus odjeżdża z tego przystanku o 00:05. W zasadzie autobus startuje z lotniska Modlin a w Warszawie ma jeszcze przystanek przy lotnisku Chopina, na Dworcu Zachodnim i jeszcze trzy inne przystanki w stolicy. Następnie zatrzymuje się w Łomży, Grajewie, Ełku, Augustowie i końcowy przystanek w Suwałkach na Dworcu PKS przy ulicy Utrata 1B. Niestety autobus był w ponad 70% zajęty, ale przez większość trasy udało mi się mieć dla siebie dwa wolne siedzenia. Choć w rzędzie przed mną wracała ekipa "Polaczków" na wakacje w rodzinne strony z Islandii, gdzie oczywiście głowa rodziny był tak piany (na szczęście wysiedli w Ełku) robił pełno szumu i nie bardzo dało się jak spać, choć tutaj z pomocą przyszły zatyczki do uszu. Na Dworzec PKS w Suwałkach dojechaliśmy około 5 rano. Pierwsze kroki skierowałem do Domu Studenta PWSZ, gdzie miałem rezerwacje na 2 najbliższe noce. Choć zameldowanie jest możliwe dopiero od 14:00 pracownicy na recepcji byli tak mili, że zgodzili się abym zameldował się już o 6:00 i mogłem pójść spać i trochę odpocząć. Recepcja czynna całą dobę, płatność możliwa tylko gotówką a nocleg w trzyosobowym pokoju z łazienką do wykorzystania na dwa pokoje zapłaciłem tylko 32.80 PLN za osobę i pokój miałem na wyłączność, choć w razie braku innych miejsc, mogłem mieć dokwaterowaną osobę do swojego pokoju, ale nie było takiej potrzeby. Z Domu Studenta PWSZ przy ulicy Szkolnej 2 do Dworca PKS jest niespełna 650 metrów zaś do Dworca PKP jest 1700 metrów a do Placu Marii Konopnickiej tylko 800 metrów.

Suwałki to miasto na prawach powiatu w północno-wschodniej Polsce w województwie podlaskim, położone nad rzeką Czarna Hańcza. Siedziba władz powiatu suwalskiego. W latach 1975-1998 siedziba władz województwa suwalskiego.

Zwiedzanie Suwałk najlepiej rozpocząć od Placu im. Marii Konopnickiej, który możemy nazwać suwalskim Rynkiem. Z Domu Studenta PWSZ dotrzemy tutaj prosto idąc ulicą Sejneńską. Obrzeża placu zabudowane są eklektycznymi i klasycystycznymi kamienicami. W 2010 roku na placu postawiono nowy Pomnik Marii Konopnickiej wykonany z brązu a obok pomnika ustawiono czarną granitową "grającą ławkę", która "recytuje" wierszyk Konopnickiej. Widać, że w ostatnich latach plac przeszedł znaczną przebudowę. W obrębie placu ustawiono mały plac zabaw, fontannę oraz liczne ławki.

Głównym deptakiem miejskim jest ulica Chłodna, która w całości wyłączona jest z ruchu samochodowego.

Najdłuższą ulicą i jedną z najważniejszych w mieście jest ulica Tadeusza Kościuszki z klasycystyczną zabudową. Przy ulicy znajdują się takie obiekty jak: Ratusz Miejski, Muzeum Okręgowe i Park Konstytucji 3 Maja.

W Parku Konstytucji 3 Maja, który utrzymany jest w stylu angielskim znajdziemy fontannę, zabytkowy zegar słoneczny, amfiteatr. Na obrzeżach parku stoi zabytkowy Kościół Najświętszego Serca Jezusa, który pierwotnie został zbudowany w latach 1838-1840 jako świątynia prawosławna pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, ale w 1923 roku przebudowany i przekazany katolikom.

Na rogu ulicy Adama Mickiewicza i ulicy Tadeusza Kościuszki mieści się suwalski Ratusz, który składa się z dwóch budynków wybudowanych w stylu klasycystycznym: odwachu wybudowanego w 1834 oraz właściwego ratusza zbudowanego w 1844 według projektu Karola Majerskiego.

Przy Placu Józefa Piłsudskiego prócz Pomnika Marszałka Piłsudskiego stoi monumentalna Katedra Świętego Aleksandra, która została zbudowana w stylu klasycystycznym w 1825 roku według projektu Piotra Aignera a przebudowana około 1845 roku przez Henryka Marconiego.

Zaś przy ulicy Tadeusza Kościuszki 19 (na rogu ul. Kościuszki i ul. Wigierskiej) mieści się ewangelicki Kościół Trójcy Świętej, który służy suwalskim luteranom. Zbór wybudowany w latach 1838-1841 według projektu Wacława Ritschla i Karola Majerskiego w stylu klasycystycznym.

Przy ulicy Tadeusza Kościuszki pod numerem 31 stoi dom, w którym mieszkała Maria Konopnicka a obecnie jest to Muzeum im. Marii Konopnickiej, w którym prezentowana jest wystawa stała pod tytułem: "Maria Konopnicka 1842-1910. Za zamkniętymi drzwiami czasu." oraz wystawy czasowe.

Maria Konopnicka urodziła się w 1842 roku w Suwałkach w domu, który obecnie mieści muzeum jej imienia. Zaś zmarła w 1910 roku we Lwowie, gdzie została pochowana na słynnym Cmentarzu Łyczakowskim. Drugie muzeum poetki działa w Żarnowcu w województwie podkarpackim, które też miałem okazję odwiedzić kilka lat temu będąc w okolicach Krosna.

Przed wejściem do budynku umieszczono dwa małe krasnale a na chodniku stoi też Ławka-Pomnik Marii Konopnickiej to drugi pomnik tej poetki w Suwałkach. Jak się okazuje w Suwałkach umieszczono aż 10 takich krasnali a pomysł zapewne zaczerpnięto z Wrocławia (Wrocławskie Krasnale). Dziesięciu bohaterów baśni Marii Konopnickiej „O krasnoludkach i Sierotce Marysi” można spotkać w mieście a figurki zostały wykonane według znakomitych ilustracji Jana Marcina Szancera przez wytwórnię rzeźby Piotra Makały we Wrocławiu. Spacer szlakiem turystycznym im. Marii Konopnickiej pod nazwą „Krasnoludki są na świecie” to jednocześnie okazja do poznania najciekawszych miejsc w Suwałkach.

Zaś pod numerem 45 w budynku Dawnej Poczty obecnie mieści się Oddział Muzeum Okręgowego - Centrum Sztuki Współczesnej i Galerii Andrzeja Strumiłły.

Na ulicy Kościuszki warte uwagi są jeszcze między innymi takie budynki jak: "Dom pod Kolumnami" pod numerem 62, "Dom Gubernatora" pod numerem 71 oraz „Resursa Obywatelska”, która został wzniesiony w latach 1912-1913, jako lokal Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego.

Zabytkiem samym w sobie jest też Dworzec PKP w Suwałkach przy ulicy Kolejowej, której budynek został oddany do użytku w 1899 roku o bryle typowej dla obiektów tego typu na terenie byłej Kongresówki.

Ciekawym obiektem, który obecnie pełni zupełnie inną funkcję jest byłe Więzienie Carskie, którego obudowę rozpoczęto w 1903 roku z ukazu cara Aleksandra I. Obecnie budynki byłego więzienia stały się częścią kompleksu handlowego "Suwałki Plaza" przy ulicy Dwernickiego 17. Kompleks pełnił rolę więzienia w okresie zaboru rosyjskiego, okresie międzywojennym, jak i w czasie II wojny światowej jak i długie lata w czasach PRL-u.
Miejscem wartym odwiedzenia jest Zespół Cmentarzy przy ulicy Zarzecze nazywany też Cmentarze Siedmiu Wyznań. Suwalska nekropolia jest wyjątkowa, bo obok siebie spoczywają, bowiem wierni siedmiu wyznań. Są tu groby katolików, ewangelików, prawosławnych, staroobrzędowców, Żydów i muzułmanów (choć tych ostatnich do dnia dzisiejszego nie zachowały się żadne groby). Cmentarz to najdobitniejsze świadectwo wielokulturowej przeszłości Suwałk. Obecnie w Suwałkach żyją: katolicy, prawosławni, ewangelicy i staroobrzędowcy.

Cmentarz rzymskokatolicki został założony na przełomie XVIII i XIX wieku. Podobnie jak w przeszłości, tak i dziś, jest największą suwalską nekropolią. Pośrodku najstarszej części, w 1853 roku wystawiono neogotycką kaplicę Przemienienia Pańskiego, która jest dziełem architekta Karola Majerskiego. Na cmentarzu znajdują się zabytkowe nagrobki z XIX wieku oraz pomniki i mogiły wojskowe, w tym pomnik członków Polskiej Organizacji Wojskowej, poległych w 1919 roku w walkach o niepodległość. Na cmentarzu pochowanych jest wielu znanych suwałczan między innymi: Edward Szczepanik (ostatni premier rządu polskiego na uchodźstwie), Wawrzyniec Gałaj (prezydent Suwałk), Teofil Noniewicz (lekarz i społecznik).

Cmentarz ewangelicki mieści groby ewangelików dwóch wyznań: ewangelicko-augsburskiego (luteranie) i ewangelicko-reformowanego (kalwini). Groby kalwińskie zajmują niewielką, południowo-zachodnią część cmentarza.

Cmentarz wyznawców Kościoła Prawosławnego. Na cmentarzu znajduje się drewniana Cerkiew Wszystkich Świętych, która została wybudowana w latach 1891-1892 w stylu rusko-bizantyńskim, na planie krzyża greckiego. Wewnątrz świątyni skromny, jednorzędowy ikonostas ozdobiony ikonami w stylu akademickim.

Cmentarz Staroobrzędowców znajduje się w południowo-zachodniej części Cmentarza Prawosławnego. To mniejszość religijna pochodzenia rosyjskiego, która nie uznała reformy liturgicznej przeprowadzonej w Kościele Prawosławnym w latach 1652-1656.Tutaj warto wspomnieć, że Molenna suwalskich staroobrzędowców znajduje się przy ul. Sejneńskiej 37A. Molenna zbudowana została w latach 1910-1912. Budynek drewniany, o konstrukcji zrębowej, orientowana, salowa, z kruchtą. Przy wejściu zadaszony ganek. Nad kruchtą dwukondygnacyjna wieża z dachem namiotowym zwieńczonym baniastym hełmem. Nad nawą blaszany dach z wieżyczką zwieńczoną cebulastym hełmem.

Cmentarz Żydowski (Kirkut), który został założony w 1825. Ostatni znany pochówek odbył się w 2010 i 2012 roku. Podczas II Wojny Światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Na powierzchni 3,8 ha zachowało się około 20 nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1856 roku. Z fragmentów odzyskanych macew wybudowano lapidarium.

Na obiad warto wybrać się do Baru Mlecznego "Pod Śliwą" przy ulicy Adama Mickiewicza 5, gdzie codziennie proponowany jest inny zestaw dnia. A zupa i danie mięsne to koszt 11 złotych, zaś zupa plus danie jarskie to koszt 8.50 zł. W barze miałem okazje skosztować suwalskich cepelinów z mięsem. W suwalskich lokalach gastronomicznych bez trudu skosztujemy cepelinów, babki ziemniaczanej czy soczewiaków sejneńskich.

Znane osoby urodzone w Suwałkach to między innymi: poetka Maria Konopnicka (1842), izraelski polityk i "ojciec" izraelskiej gospodarki Pinchas Sapir (1906), poeta i założyciel radykalnej syjonistycznej organizacji "Lechi" Abraham Stern (1907), polski skrzypek żydowskiego pochodzenia Henryk Kowalski (1911), polski skrzypek żydowskiego pochodzenia Józef Chasyd (Joseph Hassid) (1923) i choćby Andrzej Wajda (1926).

Suwałki posiadają własną aplikację mobilną, która dostępna jest dla smartfonów działających pod systemami: Android, iOS oraz Windows Phone.

Więcej informacji o aplikacji mobilnej pod linkiem: http://um.suwalki.pl/dla-turysty/mobilny-przewodnik-po-suwalkach/

Przydatne strony internetowe: http://um.suwalki.pl/ http://zakexpress.com.pl/ http://csw-as.org/ http://mk.muzeum.suwalki.pl/ http://www.pgk.suwalki.pl/ http://www.pkssuwalki.pl/ http://suwalkiplaza.com.pl/ http://www.podsliwa.suwalki.pl/