Żabno
Galicyjskie Miasteczko
Przy okazji
wykonania audytu trafiłem do Żabna. Miasto leży 17 kilometrów od Tarnowa i jest
siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Żabno. Do Żabna dotrzemy autobusem z Krakowa
lub busem z Tarnowa a przystanek autobusowy znajduje się przy placu
Grunwaldzkim tuż za Rynkiem.
Centralnym
miejscem jest Rynek z rzędem kamienic, fontanną i byłym Ratuszem Miejskim oraz
Kościołem Ducha Świętego.
Pierwszym
rzucającym się w oczy jest biały budynek byłego Ratusz. Wybudowany pod koniec
XIX wieku staraniem burmistrza Franciszka Mazurkiewicza. Był siedzibą władz
lokalnych i innych instytucji działających na terenie Żabna. Obecnie jest w nim
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. księdza Janusza Stanisława Pasierba.
Obok
znajduje się Kościół Ducha Świętego. Obecnie trójnawowy, trójprzęsłowy,
bazylikowy z prezbiterium zamkniętym półkoliście, przy którym od północy
zakrystia a od południa kaplica.
Przy
kościele wolno stojąca neobarokowa dzwonnica z XVIII wieku, przebudowana i
podwyższona w 1927 roku. Dzwonnica jest murowana, kwadratowa,
trzykondygnacyjna, z sienią przejazdową, nakryta hełmem kopulastym i latarnią.
Przy byłym
ratuszu i kościele i budynku OSP rośnie "Dąb Wolności". Został
posadzony 10 XI 1928 roku za burmistrza Zdzisława Huberta dla uczczenia 10-tej
rocznicy odzyskania niepodległości. Aktu zasadzenia dokonał ówczesny dyrektor
Szkoły Podstawowej w Żabnie Wojciech Seweryn. Obok dębu zakopany został akt
erekcyjny, a wokół drzewa wykonano kute ogrodzenie. W 1974 r. został wpisany na
listę Pomników Przyrody, końcem 2007 roku poddany specjalnej konserwacji.
W cieniu
"Dębu Wolności" i budynku Ochotniczej Straży Pożarnej stoi zabytkowa
figura Świętego Floriana z 1848 roku. Drugą kamienna figurę Świętego Floriana z
1878 roku obok fontanny. Większą część Rynku zajmuje parking, drugą cześć
fontanna i klika ławek.
W drodze na
cmentarz parafialny, cmentarz wojskowy i cmentarz żydowski miniemy mały kopiec
i obeliskiem z 1923 roku (miejsce cmentarne z XIII wieku) Po środku kopca znajduje
się obelisk z 1923, z napisem: "UCZCIJ MOGIŁĘ SWOICH PRAOJCÓW, CO TU
POLEGLI W PRACY I ZNOJU NIECH TA MOGIŁA BĘDZIE NIETKNIĘTA NIECH SPOCZYWAJĄ W
WIECZNYM SPOKOJU ZDROWAŚ MARYJA OBROŃCY ZABYTKÓW MIASTECZKA ŻABNA 1923"
Cmentarze
znajdują się niespełna kilometr za Rynkiem. Na cmentarzu parafialnym
odnajdziemy kilka starych grobów oraz kwaterę wojskową z I Wojny Światowej
(Cmentarz Wojenny Nr 253). Zaprojektowany przez austriackiego architekta
Johanna Watzala. Pochowano na nim 3-ech żołnierzy austro-węgierskich i 239-ciu
rosyjskich. Głównym elementem cmentarza jest ściana pomnikowa z tablicą
inskrypcyjną w języku niemieckim, która w tłumaczeniu brzmi: "Za życia
walczący leżą po śmierci pojednani Ojczyzna opłakuje jednakowo zwycięzców i
pokonanych. 1914-1915"
Na cmentarzu znajduje się też zbiorowa mogiła pomordowanych Romów w czasie II Wojny Światowej.
Kilkaset
metrów za cmentarzem parafialnym, który leży przy ulicy Cmentarnej znajduje się
kolejna nekropolia - cmentarz żydowski przy przy ulicy
Generała Tadeusza Kościuszki w części miasta nazywanej "Zakirchole".
Kirkut został założony w 1692 roku i zajmuje powierzchnię 1 ha, na której zachowało
się około 100 macew. W latach 90. XX wieku odbudowano ohel kryjący szczątki
miejscowych cadyków: Izraela Elimelecha z Żabna oraz jego syna Jakuba Izaaka i wnuka
Szaloma Dawida. Na ścianach ohelu w 2011 roku umieszczono fragmenty macew z Gorzyc, które stranowiły umocnienie rowu melioracyjnego. Do wnętrza ohelu możemy zajrzeć przez otwarte metalowe okno.
Na cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła ponad 100 Żydów
zabitych na cmentarzu przez Niemców w marcu 1942 roku. Teren stał się też miejscem zbiorowej egzekucji miejscowej ludności pochodzenia romskiego.
Szkoda, że brama wejściowa jest zamknięta i na żadnej z tablic informacyjnych stojących przed wejściem na teren kirkutu nie widnieje informacja, gdzie możemy uzyskać klucz do bramy. Pozostaje tylko przeskoczyć mur, co nie jest zbytnio trudne.
Informację o tym, gdzie otrzymamy klucz do bram widnieją przy wejściach na cmentarz w Brzesku, Tarnowie i Dąbrowie Tarnowskiej.
Będąc w okolicy warto wybrać się do pobliskiego Odporyszowa (Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Kościele Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, Muzeum im. Jana Wnęka)
Przydatne strony internetowe: http://www.zabno.pl/ http://www.zabno.diecezja.tarnow.pl/
 |
| Ratusz (Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. ks. Janusza St. Pasierba) |
