Bliżej i Dalej...: Dołęga - Nadwiślańskie Soplicowo

wtorek, 16 września 2014

Dołęga - Nadwiślańskie Soplicowo

Dołęga

Nadwiślańskie Soplicowo

Tym razem trafiliśmy do Dołęgi. Wieś znajduje się w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Szczurowa. Leży 28 kilometrów od Brzeska i 35 kilometrów od Tarnowa oraz niecałe 2,5 kilometra od opisanego w poprzednim poście Zaborowa.

Miejscowość kojarzona jest przede wszystkim z drewnianego dworu szlacheckiego, który nazywany jest Nadwiślańskim Soplicowem. W dworze często gościły takie znane postacie jak: Adam Asnyk, Włodzimierz Tetmajer, Stanisław Przybyszewski, Władysław Orkan czy Stanisław Wyspiański.

Obecnie jest oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

Dwór w Dołędze wzniesiono w 1845 roku w czasach Rabacji Chłopskiej. Pierwszymi właścicielami była rodzina Günther. Drewniany, pierwotnie modrzewiowy, pokryty pobielonym tynkiem budynek o kształcie podkowy z dwuspadowym, gontowym dachem. Dwór otoczony jest parkiem o powierzchni 1,8 ha, w którym przeważają drzewa liściaste. Za sadem okazały spichlerz przeniesiony w 1982 roku z dawnego folwarku Sanguszków w Chyszowie.

Dwór związany jest z działalnością niepodległościową w okresie Powstania Styczniowego. Dwór w Dołędze określany jest mianem jednego z najlepiej zachowanych szlacheckich w Małopolsce. Określenie Nadwiślańskim Soplicowem nie dotyczy jednak samego urokliwego wyglądu. Dwór pełnił rolę centrum niepodległościowego w czasach Powstania Styczniowego w 1863 roku. Skupiał wtedy ochotników z całej Galicji. W drugiej połowie XIX wieku dwór w Dołędze był miejscem odpoczynku bohemy młodopolskich artystów.

W 1973 roku ostatnia jego właścicielka, Jadwiga Tumidajska przekazała obiekt z przeznaczeniem na muzeum. Od frontu znajdują się trzy reprezentacyjne pomieszczenia. Na początek jadalnia, po lewej stronie salon po prawej pokój dzienny. Wszystkie trzy pomieszczenia wyposażono w oryginalne XIX wieczne meble. Z pokoju dziennego trasa zwiedzenia prowadzi do pokoju profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Michała Siedleckiego. Ostatnim miejscem zwiedzenia jest XIX wieczna sypialnia kobieca z charakterystycznym wyposażeniem i meblami.

Trzecim ciekawym obiektem przy dworze jest drewniana Kapliczka Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Dołędze. Wzniesiona została w roku 1849 przez właścicieli dworu państwa Güntherów.

Kapliczka znajduje się w parku na osi dworu po drugiej stronie drogi. Zbudowana na planie kwadratu i pokryta dwuspadowym dachem gontowym. Prostokątna, z wejściem zamkniętym półkoliście i okapem w szczycie dwuspadowego dachu. Wewnątrz znajduje się gipsowa figurka Najświętszej Panny Maryi Niepokalanie Poczętej, na ścianach zachowała się kalkomania z wizerunkami jagiellońskiego orła z 1910 roku. Przed kapliczką przysięgę na wierność Bogu i Ojczyźnie składali wyruszający na pole bitwy powstańcy styczniowi.

Obok kapliczki pochowano też wielu powstańców, którzy zmarli w wyniku odniesionych ran w czasie walk za Wisłą.

Przydatne strony internetowe: http://www.muzeum.tarnow.pl/oddzialy.php?id=5 http://dnidziedzictwa.pl/dwor-w-doledze/ http://www.drewniana.malopolska.pl/?page=obiekty&id=42 http://www.gck-szczurowa.pl/index.php?dz=page&id=116 http://www.pspzaborow.republika.pl/kapliczka.html http://www.szczurowa.pl/miejscowosc/informacje/3394,dolega.html http://klubbytomodrzanski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=49:nadwilaskie-soplicowo&catid=10:dworki-i-kapliczki&Itemid=10